Οι αποτιτανώσεις είναι εναποθέσεις ασβεστίου εντός του μαστικού αδένα, οι οποίες εμφανίζονται σαν μικρά λευκά στίγματα στη μαστογραφία. Αποτελούν συνήθη μαστογραφικά ευρήματα ιδίως στις ηλικίες άνω των 50 και σπάνια απεικονίζονται στο υπερηχογράφημα, ενώ ποτέ στην μαγνητική μαστογραφία. Δεν προκαλούν συμπτώματα καθώς το μέγεθός τους είναι πολύ μικρό. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλοήθους αιτιολογίας, υπάρχουν μερικοί τύποι που αντιπροσωπεύουν κακοήθεια ή προκαρκινική βλάβη.
ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ;
Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνισή τους όπως η ηλικία, φλεγμονή, ακτινοβόληση, καλοήθεις οντότητες (ινοαδένωμα, κύστη, σκληρυντική αδένωση), ιστορικό τραυματισμού του μαστού και καρκίνος⸱ το ασβέστιο της καθημερινής διατροφής δεν σχετίζεται με την εμφάνιση αποτιτανώσεων. Κάποιες φορές τα αποσμητικά αφήνουν υπολείμματα στο δέρμα του μαστού με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ψευδώς ως αποτιτανώσεις και γι’ αυτό την ημέρα της μαστογραφίας συστήνεται να αποφεύγονται.
Στην περίπτωση που οι αποτιτανώσεις αντιπροσωπεύουν κακοήθεια, θεωρείται πως ο έντονος «συνωστισμός» των καρκινικών κυττάρων λόγω του ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού τους, προκαλεί τον θάνατο σε πολλά από αυτά με αποτέλεσμα ο οργανισμός να μη μπορεί να τα απομακρύνει. Έτσι, αυτά τα θανόντα κύτταρα σκληραίνουν, ασβεστοποιούνται και δημιουργούν την αντίστοιχη περιοχή μικροαποτιτανώσεων στη μαστογραφία.
ΠΩΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ;
Βάσει του μεγέθους τους διακρίνονται σε μακροαποτιτανώσεις και μικροαποτιτανώσεις.
Οι μακροαποτιτανώσεις είναι μεγαλύτερες, καλοήθεις και δεν χρειάζονται περαιτέρω έλεγχο. Εμφανίζονται στις μισές γυναίκες άνω των 50 ετών και στο 10% των γυναικών κάτω των 50.
Οι μικροαποτιτανώσεις εμφανίζονται στη μαστογραφία σαν μικροί κόκκοι ζάχαρης και ενώ συνήθως είναι καλοήθεις, μερικοί υπότυποι μπορεί να είναι ένα πρώιμο σημάδι καρκίνου. Όταν κριθούν ύποπτες (π.χ. έχουν τάση συρροής/ομαδοποίησης και εμφανίζουν ποικιλία στη μορφή ή μέγεθος), συνήθως χρειάζεται επιπλέον μεγεθυντική μαστογραφική λήψη, ώστε να αξιολογηθεί το μέγεθος και η μορφολογία τους, βάσει της οποίας θα καθοριστεί η περαιτέρω διαχείριση με επανεκτίμηση σε 6 μήνες, βιοψία ή επιστροφή στον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Αξίζει να σημειωθεί πως αν οι μικροαποτιτανώσεις μέσω της βιοψίας αποδειχθεί πως αντιπροσωπεύουν κακοήθεια, στην πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά το in situ πορογενές καρκίνωμα, μια αρχόμενη μορφή κακοήθειας με σχεδόν άριστη πρόγνωση και πιθανότητα μεταστάσεων <1%. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς λόγους που η μαστογραφία ενθαρρύνεται και συστήνεται στον προληπτικό έλεγχο, τουτέστιν η αναγνώριση βλαβών σε πρώιμο στάδιο.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΒΙΟΨΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΠΤΩΝ ΜΙΚΡΟΑΠΟΤΙΤΑΝΩΣΕΩΝ ;
Καθώς πρόκειται για μαστογραφικό εύρημα, η βιοψία τους γίνεται ως επί το πλείστον βάσει μαστογραφικών συντεταγμένων, δηλαδή στερεοτακτικά, υπό τοπική αναισθησία με την βοήθεια ενός υπολογιστή και των παραμέτρων που δίνονται σε μία κόπτουσα βελόνα. Με αυτόν τον τρόπο λαμβάνεται δείγμα από την ύποπτη περιοχή, το οποίο μαστογραφείται ώστε να επιβεβαιωθεί η παρουσία των αποτιτανώσεων στον βιοπτικό υλικό και μετέπειτα εξετάζεται στο μικροσκόπιο για να τεθεί η τελική διάγνωση.
Σε περιπτώσεις όπου η διαδικασία δε δύναται να διενεργηθεί στερεοτακτικά, η βιοψία γίνεται χειρουργικά υπό γενική αναισθησία. Τοποθετείται προεγχειρητικά βάσει των μαστογραφικών συντεταγμένων ένας συρμάτινος οδηγός, η άκρη του οποίου καταλήγει στην περιοχή των αποτιτανώσεων. Ο χειρουργός μαστού χρησιμοποιεί το σύρμα ως οδηγό ώστε να προσεγγίσει την ανατομική θέση των αποτιτανώσεων όπου και αφαιρεί ένα τμήμα του αδένα που τις περιέχει, για να γίνει ιστολογική εξέταση.
Βάσει του αποτελέσματος της παθολογοανατομικής έκθεσης καθορίζεται η περαιτέρω αντιμετώπιση είτε με απλή παρακολούθηση, είτε με επιπλέον χειρουργική παρέμβαση και θεραπεία.